Her gün milyonlarca insan internette bir şeyler arıyor, alışveriş yapıyor, yorum yazıyor, veri gönderiyor… İşte bu devasa veri yığınına “büyük veri” diyoruz. Ama bu veriler kendi başına pek bir işe yaramıyor. Onları anlamlı hale getirmek için bir çalışma yapılması gerekiyor ki bu çalışmanın kahramanı da Büyük veri analisti oluyor. Bu yazımızda Büyük Veri Analistliği Nedir , Ne iş yapar Hep beraber inceleyelim.
İçindekiler
Büyük Veri Nedir?
“Büyük veri” (Big Data), hacmi çok büyük, çeşitliliği fazla ve hızlı akan veri anlamına gelir. Örnek verecek olursak:
- E-ticaret sitelerindeki tıklama ve satın alma verileri
- Sosyal medya etkileşimleri
- İnternet sitelerinden gelen canlı veriler
- Banka işlemleri, sağlık kayıtları, trafik verileri…
Büyük Veri Analisti Ne İş Yapar?
Büyük veri analisti, milyonlarca satır veriyi inceler, içgörü çıkarır ve bu bilgileri karar vericilere sunar. Yani bir nevi veri dedektifi gibi. Ham veriyi alır, işler, anlamlı hale getirir. Sonra da yöneticilere, geliştiricilere, pazarlamacılara “işte karar almanız için gereken bilgi” der.
- Veri toplar ve temizler: Eksik, hatalı veya gereksiz verileri ayıklar
- Analiz eder: İstatistiksel yöntemlerle örüntüleri ve ilişkileri bulur
- Görselleştirir: Grafikler, tablolar ve dashboard’larla veriyi anlaşılır hale getirir
- İçgörü sunar: “Bu kampanya neden işe yaramadı?”, “Hangi müşteri segmenti daha kârlı?” gibi sorulara veriyle yanıt verir
Basit Bir Örnek ile Büyük Veri Analistliği
Diyelim ki meşhur bir köfteci zincirimiz var. Her şubenin kasasında, her siparişin detayı kayıtlı: Saat kaçta, hangi gün, hangi semtte, kaç porsiyon köfte ekmek, yanına ayran mı cacık mı aldılar, o gün özel bir kampanya var mıydı? Bu veriler aylar geçtikçe dağ gibi büyüyor, milyonlarca küçük kayıt halinde.Şimdi, verilen içindeki altını bulmak için iki kahramana ihtiyacımız var: Büyük Veri Analisti ve Yapay Zeka. İkisi kardeş gibi ama görevleri farklı.
Büyük Veri Analisti, bu dağınık ve ham veri yığınını ele alır.
Toparlar, Temizler. Önce tüm şubelerden gelen kayıtları bir araya getirir. “5 köfte” yazması gereken yerde “5” yazmamışsa düzeltir, “Kadıköy” yerine yanlışlıkla “Kadıkoy” yazılmışsa onu düzeltir. Yani veriyi anlamlı hale getirmek için önce bir eler, ayıklar, düzenler.
İlişkileri Bulur: Temizlenmiş veride gezinerek akıllı sorular sorar ve cevaplarını arar: “Acaba hangi günler köfte satışımız patlıyor?” (Cevap: Pazar akşamları ve maçtan çıkış saatleri.) “Sıcak havalarda ayran satışı, cacığa göre yüzde kaç artıyor?” “Şişli’deki şubemiz, Üsküdar’dakine göre ortalama yüzde 20 daha fazla yan ürün satıyor mu?”
Görselleştirir: Bu bulduğu sonuçları renkli grafiklere, çizelgelere, haritalara döker. Patronlara “İşte bakın, durum bu!” demenin en net ve anlaşılır yoludur bu. “Ne olmuş?” sorusunun cevabını verir.
Yapay Zekâ ise; Analistin hazırladığı temiz ve anlamlı verileri alır ve onunla “beyin fırtınası” yaparak geleceği tahmin etmeye çalışır.
Eğitilir ve milyonlarca “Pazar günü, sıcak, Kadıköy, 200 köfte, 180 ayran” kaydını inceler. Bu kalıpları öğrenir. Tahmin Yürütür ve “Hava durumuna baktım, önümüzdeki Pazar hava çok sıcak olacak ve Beşiktaş’ta maç var. O şubeye normalde gönderdiğimiz et ve ayran yetmez, yüzde 30 daha fazla malzeme gönderelim.” der
“Bayram tatili yaklaşıyor. Tüm şubelerde iş çıkışı yoğunluğu azalacak ama havaalanı ve otogara yakın şubelerde satışın yüzde 40 artacağını öngörüyorum.” Otomatik Öneriler Sunar: Hatta bu tahminlere dayanarak sistemlere direktif bile verebilir: “Kullanıcı uygulamasına anlın bildirim gönder: ‘Sıcaklara özel, bugün ayran %20 indirimli!'” “Bayram öncesi otogar şubesindeki personel sayısını iki kişi artır.”
Kısacası; Analist, “Dün ne yedik?” sorusunun detaylı bir dökümünü çıkarır. Yapay zeka ise bu döküme bakıp, “Yarın ne pişirelim, malzemeleri ne kadar alalım?” ne Ortalama bu şartlarda ne kadar satış yaparız cevabını vermeye çalışır. Biri geçmişi anlatır, diğeri geleceği şekillendirmemiz için bize yardım eder.
2025’te Büyük Veri Analistlerine Olan Talep
2025’te Büyük Veri Analistlerine olan talep asla “Azalacak mı?” sorusu etrafında dönmüyor. Asıl soru: “Nasıl bir dönüşüm geçirecek ve bu rolü insanlar, nasıl dolduracak?” Kısacası, talep AZALMAYACAK, tam aksine ARTACAK.
Eskiden bir şirkette “veriye bakan bir çalışan” olmak yeterliydi. Ancak 2025’te artık “veriyle etkileşim içinde olan, ondan anlamlar çıkaran ve böylelikle şirketin kazancına doğrudan katkı sağlayan uzman” olmanız bekleniyor. İş dünyasının talebi bu yönde evriliyor.
Okumak için Tıklayınız : 2025’te Yapay Zeka İş Dünyasını Nasıl etkiliyor?
Her İşyeri Veriye dayalı Şirket gibi!
Artık sadece teknoloji devleri değil, mahalledeki bakkal bile online sipariş, müşteri tercihleri gibi veriler topluyor. Bu veriyi anlamlandırmak isteyen her şirket, bir analist arayacak. İlaç sektöründen tarıma, enerjiden e-ticarete kadar her yerde iş imkanı açılacak gibi gözüküyor.
Büyük Veri Analistliği İş İmkanları
Gelecek yıllarda veriden anlam çıkarıp şirkete para kazandıracak faaliyetlerin önderi olacak insanlara olan talep hiç olmadığı kadar yüksek olacak. Kendini geliştiren, yapay zekayla dans etmeyi öğrenen analistler için gelecek inanılmaz parlak.
Yani, “İşsiz kalır mıyım?” diye endişelenme. “Kendimi nasıl daha değerli hale getiririm?” diye düşün. O zaman önün açık!
Büyük veri Analistliği Öğrenme İmkanları
Türkiye’de, artık bazı meslek yüksekokulları “Büyük Veri Analistliği” gibi özel bölümler açıyor. Örneğin Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nde bu alana özel dersler var: Python, SQL, veri görselleştirme, Hadoop gibi konular işleniyor.
Bilgisayar Mühendisliği, Yapay Zekâ Mühendisliği, İstatistik gibi bölümler büyük veriyle doğrudan ilişkili. Yüksek lisans düzeyinde veri bilimi ve analitiği üzerine uzmanlaşmak mümkün.
Sertifikalı ve Online Eğitim Platformlarından olan BTK Akademi ise tamamen ücretsiz ve Türkçe kaynaklarla Python, veri analizi, yapay zekâ gibi konularda eğitim veriyor. Aynı zamanda Kodluyoruz, İstanbul Kodluyor gibi girişimler eğitim kampı tarzı eğitimlerle hem teknik bilgi hem de iş dünyasına hazırlanmanızı sağlıyor. .
Yapay Zekanın Doğurduğu bir başka meselek olan Yapay Zeka Operatörlüğü Nedir? Ne iş yapar ? . Okumak için Tıklayınız.
