İçindekiler
Yapay zeka ile görsel üretimi, son yıllarda içerik üreticileri için vazgeçilmez hale geldi. MidJourney’de etkileyici bir prompt girdiniz, DALL·E size çarpıcı bir görsel sundu… Ancak bu noktada aklınıza takılan o kritik soru geliyor: “Bu görseli kullanırken telif hakkı ihlali yapar mıyım?”
Bu endişe, günümüz dijital üretim dünyasında oldukça yerinde. DALL·E, MidJourney, Stable Diffusion gibi araçlar; banner tasarımlarından sosyal medya içeriklerine kadar birçok alanda hızlı ve etkileyici sonuçlar sunuyor. Ancak bu teknolojilerin sunduğu avantajların yanında, özellikle AI telif hakları konusunda dikkat edilmesi gereken önemli hukuki detaylar da var.
Türkiye’deki mevcut yasal çerçeve, yapay zeka ile üretilen görsellerin hangi koşullarda kullanılabileceğini belirliyor. Bu yazıda, hem dünyadaki hem de Türkiye’deki telif hakkı uygulamalarını inceleyerek, AI görsellerini güvenle kullanabilmeniz için bilmeniz gerekenleri adım adım ele alacağız.
Yapay Zeka ile Görsel Üretimi Telif Durumu
Yapay zeka tarafından üretilen görsellerin telif hakkı konusu hâlâ küresel olarak tartışmalı. Farklı ülkeler farklı yaklaşımlar benimsiyor:
Dünyada Durum
- ABD Telif Ofisi (USCO): Tamamen AI tarafından oluşturulan eserler telif koruması altında değil. Ancak insan müdahalesi varsa (örneğin prompt yazımı, düzenleme), telif hakkı iddia edilebilir.
- Avrupa Birliği: Henüz net bir düzenleme yok ama “insan katkısı” aranıyor.
- Japonya & Güney Kore: AI eserlerini kısmen tanıyor, fakat yapay zekayı “yaratıcı” olarak kabul etmiyor.
Türkiye’de Durum
Türkiye’de Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK), eser sahipliğini “insan emeği” ve “özgünlük” şartına bağlar. Bu nedenle:
- Tamamen AI tarafından üretilen görseller şu an telif koruması altında sayılmaz.
- Ancak görsel üzerinde insan eliyle yapılan anlamlı düzenlemeler varsa (örneğin Photoshop ile kompozisyon değişikliği), eser sahibi düzenlemeyi yapan kişi olabilir.
Kısaca: Türkiye’de telif hakkı, AI üretiminin ne kadar insan katkısı içerdiğine bağlı olarak değerlendirilir.
AI Görsellerini Kullanırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Eğitim Verisi ve Telif Riski
AI modelleri genellikle internetten toplanan milyonlarca görselle eğitilir. Eğer bu görsellerden biri Türkiye’de telifliyse ve AI tarafından doğrudan kopyalanmışsa, FSEK ihlali söz konusu olabilir. Özellikle Türk sanatçılara ait eserlerin taklit edilmesi hukuki sorunlara yol açabilir.
Ticari Kullanım ve Marka Hakları
AI ile üretilmiş bir görseli ticari olarak kullanmak, insan katkısı varsa genellikle sorun yaratmaz. Ancak:
- Bir markanın logosu,
- Ünlü bir kişinin yüzü,
- Türk kültürüne özgü motifler
gibi öğeleri AI ile üretip satmak, marka hakkı ihlali (556 sayılı KHK) veya haksız rekabet (TTK m. 54) kapsamına girebilir.
Lisans Sözleşmeleri
MidJourney, DALL·E gibi araçların lisans sözleşmeleri Türk hukukuna uygun olmalıdır. Ücretsiz sürümlerde ticari kullanım yasaksa, Türkiye’de de bu kurala uyulması gerekir.
Türkiye’de Yapay Zeka Görsellerini Güvenle Kullanmak İçin 3 Öneri
1. Telif ve Lisans Kontrolü Yapın
- Yapay zeka ile üretilen görsellerin telif durumu belirsiz olabilir. Bu nedenle:
- Görselin üretildiği platformun kullanım şartlarını mutlaka inceleyin.
- “Ticari kullanım serbesttir” veya “CC0” gibi açık lisanslı içerikleri tercih edin.
- Türkiye’de telif hakkı ihlalleri ciddi hukuki sonuçlar doğurabilir; özellikle ticari projelerde risk almaktan kaçının.
2. Kişisel Verileri ve Mahremiyeti Gözetin
- Yapay zeka görselleri bazen gerçek kişilere benzeyebilir veya özel veri içerebilir.
- Gerçek kişilerin yüzü, adı veya özel bilgileri varsa açık rıza olmadan kullanmayın.
- KVKK kapsamında, kişisel veri sayılabilecek unsurların görselde yer almaması önemlidir.
- Özellikle portre ve insan temalı görsellerde dikkatli olun; anonimleştirme teknikleri kullanabilirsiniz.
3. Etik ve Toplumsal Hassasiyetlere Dikkat Edin
Görselin bağlamını ve mesajını önceden analiz edin; yanlış anlaşılmalara yol açabilecek içerikleri filtreleyin.
Yapay zeka görselleri, kültürel veya dini hassasiyetleri ihlal edebilir.
Türkiye’de toplumsal değerler ve etik kurallar içerik üretiminde önemli rol oynar.
Cinsiyet, ırk, din gibi konularda ayrımcılık yaratabilecek görsellerden kaçının.
💡 İPUCU: AI ile görsel oluşturma işleminden sonra görsellerinize ‘Photoshop dokunuşları’ yapın! Küçük dokunuşlarla hem daha özgün hale getirir hem de telif iddialarına karşı kendinizi korursunuz.”
Yapay zeka ile görsel üretimi içerik oluşturmayı kolaylaştırıyor, ancak telif hakları konusunda dikkatli olunması şart. Türkiye’de FSEK, AI eserlerini doğrudan korumasa da insan katkısı olan çalışmalar telif kapsamına girebilir. AI görsellerini kullanırken lisanslara uymak, özgün içerik üretmek ve telif ihlallerinden kaçınmak hem etik hem de hukuki açıdan kritik öneme sahip.
Okumak için Tıklayınız : Görüntü Üreten Yapay Zeka Nedir? Nasıl Çalışır?
